Mehmet Şimşek
Uzun yıllardır hidrojenin doğada serbest halde büyük miktarlarda bulunmadığı düşünülüyordu. Ancak Fransa’da yapılan iki büyük keşif, bu algıyı değiştirmekle kalmayıp, enerji dünyasında köklü bir dönüşümün kapısını aralayabilir. Zira hidrojenin, yeraltında doğal yollarla, yenilenebilir bir şekilde oluştuğu keşfedildi. Hidrojende devrim
2023 yılının Mayıs ayında, Fransa’nın Lorraine bölgesindeki terk edilmiş madenlerde bilim insanları doğal hidrojen yataklarına rastladı. Ardından 2025 yılının Mart ayında, Moselle bölgesinde 1.250 metre derinlikte yapılan keşifle bu rezervlerin büyüklüğü daha da netlik kazandı. Tahminlere göre bu bölgelerde toplamda 92 milyon ton beyaz hidrojen (doğal olarak oluşan hidrojen) bulunuyor ve ekonomik değeri yaklaşık 92 milyar dolar olarak hesaplanıyor. Bu kaynak, dünya genelinde üretilen gri hidrojenin (fosil kaynaklarla üretilen hidrojen) yarısından fazlasına eşdeğer. Geçtiğimiz yıl yapılan ayrı bir çalışmada yeraltındaki hidrojen rezervuarlarında yaklaşık 6,2 trilyon ton hidrojen bulunduğu tahmin edilmişti. Hatta dağların birincil kaynak noktası olabileceği belirtilmişti.
Bilindiği üzere günümüzde hidrojen üretmek meşakkatli bir süreç ve çoğu teknikte ortaya önemli miktarda kirlilik çıkıyor. Yeni keşfedilen beyaz hidrojen, doğal yollarla oluştuğu için tamamen temiz bir alternatif sunabilir. Üstelik bilim insanları, bu hidrojenin yenilenebilir olabileceğini öne sürüyor. “Serpantinleşme” adı verilen jeolojik bir süreç, yer kabuğundaki demir açısından zengin mineraller ile suyun reaksiyona girmesiyle hidrojen üretebiliyor. Eğer bu süreç sürekli olarak devam ediyorsa, beyaz hidrojen fosil yakıtlar gibi tükenmeyen bir kaynak olabilir. Ayrıca bu yeni enerji kaynağı, yeşil hidrojen (yenilenebilir enerjiye üretilen) üretimine kıyasla daha düşük maliyetle ve karbon salınımı olmadan elde edilebileceği için çevre dostu bir alternatif sunuyor.
Başka ülkelerde de olabilir
Fransa’nın geleneksel olarak kömür ve çelikle anılan Lorraine bölgesi, bu keşifle yeniden bir enerji merkezi haline gelebilir. Bununla birlikte bu bölgede keşfedilen hidrojenin bölgedeki kömür ve çelik gibi zengin maden kaynaklarıyla bir arada bulunması bir tesadüf mü bilinmiyor. Eğer tesadüf değilse beyaz hidrojenin dünya genelinde yaygın olarak bulunma olasılığı yüksek. Uzmanlar, benzer rezervlerin dünya çapında farklı bölgelerde bulunabileceğini düşünüyor. Zorluklar mevcut
Her ne kadar keşif büyük bir heyecan yaratsa da, doğal hidrojenin ticari ölçekte çıkarılması için teknolojik ve ekonomik zorluklar var. Günümüzde petrol ve doğalgaz sektöründe gelişmiş bir altyapı mevcutken, beyaz hidrojen için henüz yeterli bilgi birikimi ve teknik ekipman bulunmuyor. Buna ek olarak mevzuat eksikliği de önemli bir engel. Hidrojenin düşük enerji yoğunluğu ve taşınma zorlukları da dikkate alınmalı. Petrol ve doğalgaza kıyasla hidrojenin taşınması ve depolanması daha karmaşık bir süreç gerektiriyor.
Öte yandan Fransa’daki keşif, enerji sektöründe küresel bir domino etkisi yaratabilir. Dünya genelinde enerji şirketleri ve araştırmacılar, benzer jeolojik yapıları inceleyerek beyaz hidrojen yataklarını ve kaya oluşumlarını yeniden değerlendirmeye başladı. Eğer başka ülkelerde de büyük miktarda doğal hidrojen bulunursa, bu hidrojenin küresel enerji piyasasında fosil yakıtların yerini almasını hızlandırabilir.
